Haarlem is supersuf, maar wat kan je er goed wonen!
Op 15 september 2022 vond het jaarlijks Bouwend Haarlem congres ‘Haarlem na 2030: hoe maken we samen we de stad?’ plaats in de Lichtfabriek in Haarlem. We hebben in Haarlem een grote vraag naar woningen, we willen verduurzamen en vergroenen, we willen Haarlemmers laten werken in haar eigen stad. Zomaar een aantal ambities waar we rekening mee moeten en willen houden bij ontwikkelingen in de stad en waarom we graag samenkomen om het gesprek hierover aan te gaan. Moderator Jacqueline van de Sande heette de deelnemers welkom en wethouder Robbert Berkhout verzorgde het openingswoord. Hij onderschrijft de schaarse ruimte in Haarlem en urgentie om integraal samen te werken aan ontwikkeling in de stad. Een grote, maar mooie uitdaging waar wij ons gezamenlijk voor in willen zetten. Ook wethouder Bas van Leeuwen en de burgemeester Jos Wienen waren aanwezig: de thematiek leeft, de urgentie is hoog, we willen met alle aanwezige partijen werken aan het zetten van stappen de komende jaren.
Op het programma stonden drie inspirerende sprekers.
Farid Tabarki was de eerste spreker. De bevlogen trendwatcher betrok de deelnemers bij zijn presentatie. Wat zien zij op dit moment als grote maatschappelijke uitdagingen? Er kwamen antwoorden als energieschaarste, polarisatie, woningnood en prijsstijgingen. Veel mensen, ook jongeren, komen in actie voor deze thema’s. We zijn in ontwikkeling als samenleving, we versnellen. Uitvindingen van de mensheid zorgen daarvoor. Van stoommachine tot blockchain. Raar eigenlijk dat we als stad Haarlem nog wel eenzelfde hiërarchisch systeem aanhouden dan, zoals we dat honderden jaren al doen zonder dat we dit herzien. We zouden toe moeten naar een nieuwe manier van werken: transparant, integraal en met een nieuwe manier van ons organiseren. Wat betekent dat voor ons? Nou dat wij bijvoorbeeld niet enkel de burgers betrekken wanneer er gemeenteraads-verkiezingen zijn, maar juist dat we door vertrouwen en participatie áltijd gezamenlijk werken aan de stad van de toekomst. Moeten we dan alle bestaande structuren loslaten? We moeten gedachte toelaten dat oude systemen versleten kunnen zijn.
Van de sneltreinvaart waarin Farid ons heeft meegenomen in de sociale vraagstukken, neemt Emiel Reiding ons geduldig mee door de (woningbouw)vraagstukken die op de metropoolregio Amsterdam afkomt. Hij is secretaris-directeur van de MRA en schetst de regionale situatie en de positie van Haarlem daarin. Die positie is veranderd, waar Haarlem lang met de rug naar de MRA heeft gelegen heeft Haarlem nu meer het gezicht in de richting van de MRA gekeerd. En dat is te merken. Er wordt hard gewerkt aan het realiseren van vele woningen op relatief korte termijn. Maar hoe doen we dit nu? En hoe pakken wij dit aan na 2030? Er zijn veel beperkende factoren die op korte termijn roet in het eten dreigen te gooien. Er is natuurlijk sprake van prijsstijgingen en druk vanuit de stikstofhoek, maar ook moeten we denken aan energietransitie en klimaatadaptatie. Daarom werken rijk, MRA en Haarlem samen om de problemen op te lossen en ook financieel elkaar te ondersteunen. Deze vraagstukken moeten worden opgelost en dat kan alleen met een breed perspectief. Dit maakt het kansrijk om grote ontwikkellocaties mogelijk te maken. Maar Emiel is daar niet altijd groot voorstander van. Hier ligt een spanningsveld van de korte en lange termijn. Grote locaties zijn ingewikkeld en duren lang. Kleinschaligere oplossingen kunnen eenvoudiger ingepast worden zonder grootschalige problemen. Het overwegen waard? In ieder geval stof tot nadenken.
Het belang om zaken integraal en gezamenlijk op te pakken
Onze laatste spreker, Wouter Veldhuis, rijksadviseur van de fysieke leefomgeving, is vanuit Amsterdam komen fietsen. Niet eens als statement, maar het is wel gewoon mogelijk.
Hij benadrukt het belang om zaken integraal en gezamenlijk op te pakken. En dit kunnen wij in Nederland. Toen lang geleden middeleeuwse ziektes rondingen met als belangrijke oorzaak gebrekkige sanitaire voorzieningen, kwamen we samen en dempten we vervuilde grachten. Legden we tegelijk riolering aan en zorgden wij ervoor dat er ruimte kwam voor nieuwe vormen van mobiliteit. Daarom moeten we met de bestaande vraagstukken, onder andere voor de openbare ruimte, goed van tevoren nadenken wat we hier allemaal kwijt willen: ruimte voor nieuwe vormen van energie, boomwortels moeten groeien, van de nieuwste vormen van internet tot nieuwste vormen van stadsverwarming. Daarnaast gaan we steeds meer denken in een andere richting. Niet enkel meer aan welvaart uitgedrukt in geld maar juist meer in welvaart uitgedrukt in geluk en gezondheid. En hier ligt ook een opgave voor de ontwerpers onder ons. De bestaande openbare ruimte nodigt uit lui te zijn. We moeten mensen blijven stimuleren om naar buiten te gaan en in beweging te komen. Samen moeten we bouwen aan nieuwe gemeenschapsvorming waar het publiek domein van essentieel belang is. Hier kunnen we obesitas tegen gaan en eenzaamheid voorkomen, we brengen hier beweging en gesprek op gang. Wethouder Bas van Leeuwen draagt hier nog aan bij dat we op een andere manier met onze ruimte om moeten gaan. Meer ruimte voor gezondere manieren van vervoeren zodat we lekker kunnen (bak)fietsen, lopen en sporten.
We hebben veel gehoord en geleerd. Tijdens de afsluitende borrel ging het gesprek nog even door. Het is aan ons allemaal om te laten zien hoe wij de ruimte de komende jaren anders gaan gebruiken en inrichten en om aan alle inwoners van Haarlem te laten zien dat zij vertrouwen kunnen hebben in de toekomst. Tot volgend jaar!